Prawo do informacji jest jednym z podstawowych praw, jakie przysługują pacjentowi. On również decyduje, komu i jakie informacje o jego zdrowiu mogą być przekazywane. Może zatem zdecydować o nieujawnianiu informacji na temat swojego stanu zdrowia nawet członkom rodziny.
Prawo do informacji w pełnym zakresie ma pacjent pełnoletni oraz pacjent małoletni, który ukończył 16 lat. W przypadku jednak pacjenta małoletniego prawo do informacji ma także jego przedstawiciel ustawowy.
Inaczej w tej kwestii wygląda sytuacja pacjenta małoletniego, który nie ukończył 16 lat ? ma on prawo do uzyskania od lekarza wskazanych informacji w zakresie i formie potrzebnej do prawidłowego przebiegu procesu diagnostycznego lub terapeutycznego, a więc do prawidłowego udzielenia świadczenia zdrowotnego.
Ponadto pacjenci maja również prawo do uzyskania od pielęgniarki czy położnej przystępnej informacji o pielęgnacji i zabiegach pielęgniarskich.
O co może zapytać Pacjent?
Pacjenci są uprawnieni do uzyskania od lekarza informacji o stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu (art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta).
Wszystkie te informacje powinny być przekazane w sposób przystępny, a więc zrozumiały dla Pacjenta.
Kto może uzyskać informacje o stanie zdrowia Pacjenta?
Odpowiedź na to pytanie jest bardzo prosta ? w zasadzie każdy, kogo upoważni sam pacjent.
Wspomniana wcześniej Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta umożliwia pacjentowi, lub jego przedstawicielowi ustawowemu wyrażenie zgody na udzielanie informacji o swoim stanie zdrowia innym osobom. Zgoda taka oczywiście musi być wyraźna (najlepiej pisemna). Pacjent może upoważnić dowolną, wybraną przez siebie osobę. Podmiot wykonujący zawód medyczny nie ma obowiązku wnikać w relacje łączące pacjenta ze wskazaną przez siebie osobą.
Zatem bez jasnej zgody pacjenta, nikt poza nim samym nie powinien być informowany o jego stanie zdrowia. W tym przypadku nie ma znaczenia czy będzie to np. małżonek, rodzeństwo czy inna osoba z rodziny.
W sytuacji natomiast gdy chory jest nieprzytomny, a więc nie jest zdolny do porozumienia się z lekarzem lub nie jest w stanie zrozumieć znaczenia przekazywanych mu informacji, o stanie pacjenta lekarz powinien poinformować jego przedstawiciela prawnego, a w razie braku – bliskich i rodzinę pacjenta.
Zagwarantowanym w jakże często wymienianej ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, jest również prawo do nieudzielania informacji o swoim stanie zdrowia. Zatem pacjent może zrezygnować z przekazywania mu informacji, o której mowa, ponieważ nie chce być informowany o stanie zdrowia, leczeniu etc. (w każdej chwili może jednak to zmienić).
Niestety, ale często spotykane są sytuacje, w których lekarz może nie podjąć się leczenia pacjenta lub od niego odstąpić (art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty). W takim przypadku pacjent, jego przedstawiciel ustawowy lub opiekun faktyczny mają prawo do dostatecznie wczesnej informacji o zamiarze odstąpienia przez lekarza od leczenia pacjenta i wskazania przez tego lekarza możliwości uzyskania świadczenia zdrowotnego u innego lekarza lub podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych.
Podkreślenia wymaga fakt, że pacjent ma prawo do informacji o swoich prawach wynikających z ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz z odrębnych przepisów i do podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych należy obowiązek poinformowania pacjenta o ich zakresie. Dodatkowo informacja ta powinna być udostępniona przez ww. podmiot w formie pisemnej, poprzez umieszczenie jej w swoim lokalu (w miejscu ogólnodostępnym).
Ostatnim prawem w ramach ogólnych praw pacjenta do informacji zagwarantowanych przez Ustawodawcę jest prawo do informacji o rodzaju i zakresie świadczeń zdrowotnych udzielanych przez dany podmiot, w tym o profilaktycznych programach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, realizowanych przez ten podmiot.
Pamiętajmy więc o swoich prawach, które często mogą mieć decydujący wpływ na proces naszego leczenia jak również jego skutki.